Përderisa kriza globale klimatike ka ndikuar më së shumti në gjendjen sociale dhe ekonomik të grave – sidomos në dekadat e fundit kanë filluar një valë e aktivizmit të grave për të mbrojtur hapësirën e tyre të jetesës. Shembuj të tillë janë përcjellur në mbarë botën, ashtu sikurse edhe në shtetet e Ballkanit. Një shembull i tillë është rezistenca e grave kundër minierës së arit që rrezikon shkatërrimin e ekosistemit në malet e Idës, në Turqi. 

Nisja e punimeve për ndërtimin e minierës së arit, e cila shaktoi prishjen e ekosistemit të maleve të Idës, mobilizoi dhjetëra mijëra qytetarë për të protestuar kundër këtij shkatërrimi të mjedisit. Kjo rezistencë, e drejtuar nga gratë e kësaj zone rurale të Turqisë, edhe një herë e vuri në pah se sa e rëndësishme është përvoja e përjetuar nga gratë në luftën për mbrojtjen e mjedisit. Rezistenca e grave kundër ndërtimit të minierës së arit ka nxitur që në vazhdimësi të ketë vizitor nga vendet e ndryshme dhe të informohen për gjendjen në terren, kështu shumë shpejtë kjo kauzë mori vëmendjen e gjithë vendit dhe rriti mobilizimin për mbrojtjen e maleve të Idës. 

Në zonat ku kryhen aktivitetet minerale, jeta e të gjithëve është në rrezik – pasi që ndotën ujërat nëntokësore, zonat bujqësore dhe ajri. Kështu, kjo gjendje me së shumti paraqet rreziqe për gratë dhe fëmijët; duke shkaktuar shtatëzani të rrezikshme, lindje të parakohshme etj. Ndërkaq, për shkak të shkatërrimit të mjedisit, normat e vdekshmërisë së nënave dhe fëmijëvë janë në rritje në këtë rajon. Në një intervistë të një gazetari në Turqi me një grua nga fshati e cila kishte marr pjesë në rezistencën për mbrojtjen e maleve të Idës, thoshte: “Më parë nuk e kam kuptuar pse protestojnë të rinjtë, pse dalim kundër policisë. Tani e kuptoj që të gjithë e kanë arsyen e vet. Kauza për mbrojtjen e mjedisit ku ne jetojmë na ka lidhur me njëra tjetrën. Në fillim ishim shumë pak që protestonim, tani jemi shumë. Me një telefon mblidhemi të gjithë me një vend, as edhe një zog i vogël nuk mund të kalojë nëpër lagje pa lejën tonë.”

Në përgjithësi, shkatërrimi i mjedisit ka prekur më së shumti gratë që jetojnë në fshatra dhe  kanë lidhje të drejtpërdrejt me prodhimin rural. Rezistenca e grave për mbrojtjen e jetës dhe mjedisit, ka ndikuar në rritjen e numrit të protestuesve për mbrojtjen e maleve të Idës. 

Politikat ekofeministe në Turqi, ashtu sikurse në mbarë botën bazohen në avokimin për jetën dhe vetë natyrën – që lidhet drejtpërdrejt me pushtetin dhe me shtypjen e grave – duke kundërshtuar degradimin e mjedisit. Aty ku ka pushtet ka edhe rezistencë, prandaj edhe jo rastësisht kauza për mbrojtjen e mjedisit në mbarë botën është duke u udhëhequr nga gratë.

✎ Adelina Hasani

© PRIZMA MEDIUM

Ky lajm është prodhuar me mbështjetjen financiare të Fondacionit të Kosovës për Shoqëri të Hapur. Pikëpamjet e shprehura në këtë publikim janë të Shoqatës Media e Prizrenit dhe në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohen si qëndrim i Fondacionit të Kosovës për Shoqëri të Hapur.