TR

Një studim i botuar më 19 tetor në “Nature”, sugjeron se murtaja bubonike (me gunga), e shkaktuar nga bakteria yersinia pestis, mund të gjendet në gjenet e përfshira në sistemin imunitar të njerëzve modernë. Veçanërisht, katër variante të ADN-së u bënë më të zakonshme pas Murtajës së Zezë dhe këto gjene mund të kenë kontribuar në mbijetesën e njeriut. 

Por mbrojtja që ofrojnë këto variante ka një çmim: dy nga këto variante tani janë gjetur të lidhura me ndjeshmërinë ndaj sëmundjeve autoimune (një gjendje në të cilën sistemi imunitar sulmon indet e veta) si sëmundja e Crohn dhe artriti reumatoid. Pra, falë gjeneve të paraardhësve tanë që i mbijetuan Murtajës së Zezë në të kaluarën, ne tani jemi më të ndjeshëm ndaj disa sëmundjeve autoimune. 

Sëmundjet infektive janë një nga presionet më të forta selektive që drejtojnë evolucionin njerëzor. Murtaja e Zezë ishte epidemia më vdekjeprurëse në historinë njerëzore dhe gjenetistët janë interesuar prej kohësh për origjinën dhe ndikimin e saj në migrimet dhe imunitetin njerëzor. Studiuesit supozuan se një ngjarje e tillë dramatike mund të kishte lënë gjurmë në evolucionin e sistemit imunitar. 

Për këtë arsye, ata shikuan variacionin gjenetik në më shumë se 200 mostra të ADN-së të izoluara nga kockat e individëve që jetuan para murtajës, vdiqën prej saj ose jetuan një ose dy breza më vonë.

U zbulua se ata me një variant të një gjeni të njohur si ERAP2 mund t’i kenë mbijetuar epidemisë së Murtajës së Zezë, duke rritur gjasat për të mbijetuar nga Murtaja e Zezë deri në 40%. I njëjti gjen mbrojtës është një faktor i njohur rreziku për sëmundjen e Crohn dhe artritin reumatoid tek njerëzit modernë. Ky studim tregon se variantet mbrojtëse mbivendosen me gjenet që aktualisht lidhen me rritjen e ndjeshmërisë ndaj sëmundjeve autoimune dhe rolin që luajnë pandemitë e kaluara në formësimin e ndjeshmërisë aktuale ndaj sëmundjeve.
Është një fakt i njohur që patogjenët formësojnë evolucionin njerëzor, por na ndihmon të kuptojmë se cilat gjene përfshihen në këtë rrugë dhe cilët faktorë i lejojnë njerëzit të përshtaten dhe të ekzistojnë.

✎ Şeyma Celina Suroy

© PRIZMA MEDIUM