Edis Krusha, i cili merret me sport që nga fëmijëria, thotë se sporti dhe turizmi do t'i shkonte shumë Prizrenit. Duke nënvizuar se Prizreni ka një pozitë të rëndësishme gjeografike në fushën e sportit dhe turizmit, Krusha thekson se nevojitet më shumë promovim në këtë aspekt. Me Edisin folëm për sportet e natyrës dhe turizmin.
Kur e thirra Edisin për herë të parë për një intervistë, ai po kthehej nga vrapimi dhe kishte gjetur një shteg për të pushuar në Marash. Unë pas 10 minutave shkova tek Edisi. Prizreni është një qytet i tillë, ne mund të largohemi nga shtëpia dhe të ecim nga një shteg, dhe të ndjekim atë rrugë për të arritur në Kala ose në Malet e Sharit.
Edis Krusha, më tregoi se kur ishte fëmijë kishte luajtur basketboll dhe futboll me orë të tëra nëpër lagje, ai thotë se skuadra ndryshonte gjithmonë dhe në fund të gjithë iknin kurse ai vazhdonte të luante. Krusha u shpreh se ai entuziazëm për sportin ishte vetëm një aktivitet dhe nënvizoi se nuk e kishte konsideruar si disiplinë duke llogaritur kondeksionin apo synimin për të qenë më i mirë. Duke treguar se me ngazëllimin e rinisë, përveç ndeshjeve të futbollit në lagje, ata kalonin kohë në kafene ku konsumohej cigare dhe alkool. Po ashtu thekson se këto dy aktivitete nuk i përshtaten njëra-tjetrës, prandaj në atë periudhë i kishte dhënë pushim sportit.
Krusha, i cili ka filluar të punojë në Misionin e Kombeve të Bashkuara në Kosovë (UNMIK) pas luftës, në atë vend ka hasur në njerëz që dilnin për vrap me pantallona të shkurtra dhe fakti se institucioni ku ai punonte ishte një palestër, e bëri atë që të interesohej dhe të hulumtonte fillimisht për fitnesin dhe më pas për sportet në natyrë.
Pronari i një lokali në Brezovicë, ku ai shkon shpesh për skijim, i sugjeroi të merrte pjesë në një garë të organizuar nga një grup Sky Running në rajon dhe ky konkurs tërhoqi vëmendjen e Edisit dhe ai filloi një garë për të parën herë në një distancë të pazakontë. Duke thënë se në atë kohë kjo gjë nuk kishte shumë interes për Kosovën, Krusha tregon se ka marrë një certifikatë për promovimin e Sky Running dhe ka filluar të punojë në këtë fushë. Krusha ankohet pak për indiferencë ndonëse ai ka fituar vendin e parë në kampionatin ballkanik, ka marrë pjesë në kampionatin botëror të mbajtur në Itali në vitin 2019 dhe është kosovari i parë që ka bërë triathlon.
Kur u takova me Edisin për një intervistë, u takuam në një shteg te Marashi pas shkurreve. Arrita atje nga Shatërvani brenda 10 minutash. Nëse do të kishim ecur nga ai shteg, mund të kishim shkuar në Kala ose në Malet e Sharrit. Prandaj desha ta pyes Edisin për Prizrenin brenda fushës së sporteve të natyrës dhe turizmit.
Krusha theksoi se Prizreni është vend i përshtatshëm për aktivitete në natyrë pasi lokacioni i tij gjeografik ofron qasje të lehtë në Parkun Kombëtar të Maleve të Sharrit. Duke u nisur nga qyteti, në lartësinë 400 metra mund të arrihet në shtigje të ndryshme ose në majat e maleve në lartësinë 2500 metra. Ai përmend se këto aktivitete mund të kryhen edhe me sky running, trail running apo çiklizëm malor dhe rrugor. Duke përmendur se në të kaluarën njerëzit preferonin të kalonin kohë në natyrë për qëllime të ndryshme, Edisi shprehet se me kalimin e kohës shumë njerëz filluan të kalonin kohën në kafene apo qendra tregtare në vend të natyrës. Duke treguar se ne i afrohemi natyrës dhe krijesave në natyrë pa mëshirë, Krusha thotë se: “Gjithçka në natyrë është e bukur. E shihni kombinimin e mrekullueshëm të të gjitha ngjyrave së bashku. Por një nga problemet më të mëdha të Kosovës është se kudo që të shkosh, përfundon me një grumbull mbeturinash”. Nga ana tjetër, Krusha përmend rrëqebullin e rrezikuar të Ballkanit dhe thotë se kafshët vriten e nganjëherë mbushen në brendësi e shndërrohen në stoli, ai po ashtu thekson se sillemi mizorisht ndaj natyrës dhe gjallesave dhe se duhet të ndërgjegjësohemi disi.
Ai u shpreh se ngjarjet që organizohen tani duhet të jenë më profesionale dhe se punonjësit dhe vullnetarët pjesëmarrës duhet të kenë njohuri për fushën në të cilën punojnë.
Në Maqedoninë e Veriut janë përmirësuar shumë pika për sportistët, njëra prej tyre është edhe mikpritja.
Po a ka vështirësi që përjetojnë sportistët tanë, si mund t’i përmirësojmë ato?
Në sportet e natyrës nuk hasim asnjë problem apo vështirësi. Për mendimin tim, duhet pak më shumë publicitet dhe pak më shumë punë për ndërgjegjësimin e qytetarëve për përfitimet e aktiviteteve të sipërpërmendura dhe për të rritur po ashtu interesin e turistëve. Nga ana tjetër, sipas sportistëve që bëjnë këto aktivitete, na duhet pak më shumë mbështetje nga autoritetet komunale për disa pajisje. Ne gjithashtu duhet të punojmë pak më shumë me të rinjtë për të krijuar motivim, për t’i inkurajuar ata të bëjnë aktivitete në natyrë.
Ndërsa Edisi përmend se ka shumë të rinj ambicioz dhe me kondeksion të lartë në sportet në natyrë, ai nënvizon se nëse nuk ka një disiplinë sportive, ata mbarojnë shpejt dhe se ata që janë të interesuar për këto aktivitete duhet të vendosin një disiplinë sportive në jetën e tyre.
Nga ana tjetër, duke përmendur se Liria po ecën drejt superligës dhe Bashkimi ka fituar kampionat në sportet kryesore, Krusha deklaroi se në skuadra ka shumë lojtarë të huaj dhe se duhet të zhvillohet infrastruktura dhe të inkurajohen sportistët e rinj.
Edisi ka shumë vite që merret me turizmin. Ai mirëpret turistët dhe i udhëzon ata. Doja të dëgjoja nga Edisi se çfarë hasin turistët kur vijnë këtu, pritshmëritë e tyre dhe mangësitë tona.
Shumica e turistëve që vizitojnë Prizrenin zakonisht kanë planifikuar një turne të qytetit dhe u referohen hartave dhe informacioneve në internet. Por kur mbërrijnë, ata takojnë një vendas ose punësojnë një udhërrëfyes lokal për të eksploruar qytetin nga një këndvështrim tjetër dhe janë shumë të mirëpritur kudo që bëjnë vizitë. Përveç turneut të qytetit, kemi edhe turistë që vijnë enkas për aktivitete në natyrë. Ata duan të përjetojnë diçka ndryshe, kështu që duan të ecin në malet e Sharrit nga pranvera deri në vjeshtë. Dhe kur bie borë në dimër, ne ofrojmë ski-touring, këpucë për borë dhe disiplinë të skijimit alpin. Disa turistë vijnë për të vizituar qytetin pa e eksploruar.
Ata po ashtu kur dëgjojnë fjalën “Kosovë” mendojnë se ky vend ende po përballet me kriza politike. Por kur takojnë njerëzit dhe shikojnë se çfarë ofron qyteti, ata habiten pozitivisht. Qyteti ka një histori dhe trashëgimi kulturore shumë të pasur. Po ashtu organizohen ngjarje të ndryshme çdo sezon.
Ajo që mungon është qasja në objektet e trashëgimisë kulturore. Shumë prej tyre janë në proces të një rinovimi të papritur për një kohë të gjatë. Dhe disa nuk mund të vizitohen pa një tabelë të orarit të vizitave. Shpresoj që me më shumë praktikë dhe promovim jashtë vendit, ne mund të punojmë më shumë për të krijuar një trashëgimi të pasur kulturore si dhe një kulturë sportive në natyrë në qytetin e Prizrenit.
Intervistë: Suer Celina
