Një hapësirë alternative shoqërore: Termokiss

Termokos është ndërtuar në vitin 1970 për të siguruar sistemin e ngrohjes qendrore në kryeqytet, në Prishtinë. Institucioni, i cili u mor nga Administrata e Pronave Banesore të Prishtinës në vitin 1974, filloi të funksionojë si një kompani e pavarur publike e lidhur me Komunën e Prishtinës në vitin 1978. Kompania, e cila ishte joaktive për një kohë pas luftës së vitit 1999, iu dha statusi i ndërmarrjes publike në vitin 2006 dhe iu ricaktua Komunës së Prishtinës në vitin 2008. Termokos është një vlerë që rrit nivelin e mirëqenies sociale të kryeqytetit me rrjetin e tij të ngrohjes që po zgjerohet sot. Pranë kësaj vlere është Termokiss, i cili u zhvillua me iniciativën e një grupi të rinjsh.

Ndërtesa e Termokiss, e cila sot është shndërruar në një vend shoqërimi, ka filluar të ndërtohet në vitin 1997, pak para luftës, por nuk ka mundur të përfundohet. Ndërtesa, e cila ishte boshe pas luftës, u bë vend për përdoruesit e drogës për një kohë të gjatë. Gjendja e saj e errët dhe joaktive i ngjante një fantazme në hyrje të qytetit.

Më 9 korrik 2016, me iniciativën e artdashësve të rinj nga Prishtina dhe vullnetarëve nga Belgjika dhe Zvicra, u ndërtua kulmi i objektit. Projekti është mbështetur nga Kompania e Ngrohjes Qendrore Termokos dhe Komuna e Prishtinës. Kur u tejkaluan një sërë pengesash burokratike, Termokos dhe emri i mëparshëm i ndërmarrjes, Kismet, u bashkuan dhe u formua emri Termokiss.

Në vitin 2016, kërkesës që i është bërë Komunës së Prishtinës, ajo i është përgjigjur vetëm në vitin 2017, në mënyrë që objekti dhe hapësira e kopshtit rreth saj t’i jepen komunitetit të Termokiss. Edhe pse komuniteti Termokiss, i cili është në një organizatë horizontale, nuk dëshironte të institucionalizohej, lindi nevoja për t’u transformuar në një organizatë joqeveritare të regjistruar për të siguruar qëndrueshmërinë e aktiviteteve dhe për të vazhduar bashkëpunimin me organizatat kombëtare dhe ndërkombëtare. Kështu komuniteti Termokiss është regjistruar si organizatë joqeveritare me emrin ‘Rritu’. Megjithatë, komuniteti Termokiss është i ndjeshëm ndaj mbajtjes së një grafiku organizativ horizontal në takimet e mbajtura çdo të mërkurë në mbrëmje. 

Termokiss në vitin e parë organizoi koncerte, ekspozita dhe punëtori të ndryshme nën emrin ‘Krejt Ka Pak’. Janë mbajtur koncerte të ndryshme me qëllim të mbledhjes së mbështetjes financiare për riparimin e objektit dhe shumë artistë kosovarë kanë mbështetur vullnetarisht këto koncerte. Kështu gradualisht fytyra e ndërtesës filloi të ndryshojë. Fillimisht u rinovua pamja e jashtme, më pas filloi të kërkohej zgjidhja për izolimin dhe nevojat e infrastrukturës. Eventi ‘Krejt Ka Pak’ është bërë tradicional ndër vite dhe programi i tij është zgjeruar. 

Sot Termokiss shërben si qendër shoqërimi me programe të rregullta javore të aktivitetit. Në Termokiss mbahen shfaqje filmash, koncerte, ekspozita, panele, pazare dhe ditë lojërash. Edhe pse ka një axhendë specifike, i vlerëson idetë e të rinjve si një fushë aktiviteti që është e hapur për projekte dhe propozime aktivitetesh të të rinjve. Termokiss organizon gjithashtu panele për riintegrimin e patundshmërive që i përkasin komunave të cilat kohët e fundit kanë mbetur boshe në shoqëri.

Sot Termokiss është kthyer në një qendër shoqërimi me bibliotekë, kuzhinë dhe nevoja infrastrukturore në një hapësirë ​​të brendshme prej 200 metrash katrorë dhe ndërkatin e ndërtuar brenda ndërtesës. E ardhmja e Termokiss vazhdon të jetë burim frymëzimi për riintegrimin e hapësirave të tjera publike boshe. Aktualisht shoqërisë në Kosovë i janë shtuar hapësirat publike si Kinema Lumbardhi, Kinema Jusuf Gërvalla, Kino Armata, Klubi i Boksit dhe në këtë listë në të ardhmen e afërt do të përfshihet edhe Kino Rinia. Edhe pse me vonesë, të rinjtë e Kosovës dhe komunitetet që zhvillojnë aktivitete kulturore dhe artistike kanë filluar të përmbushin nevojat e tyre elementare. Cilat modele menaxhimi duhet ta bëjnë këtë të qëndrueshme është një nga çështjet e rëndësishme që ky komunitet duhet të diskutojë për momentin.

✎ Bengi Muzbeg

© PRIZMA MEDIUM

Ky shkrim është prodhuar me mbështjetjen financiare të EFB-së (European Fund for the Balkan). Pikëpamjet e shprehura në këtë publikim janë të Shoqatës Media e Prizrenit dhe në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohen si qëndrim i EFB-së (European Fund for the Balkan).